9 czerwca 2023 r. Komisja Europejska opublikowała projekt rozporządzenia delegowanego wprowadzającego pierwszy zestaw standardów ESRS. Projekt został poddany publicznym konsultacjom, a po ich zakończeniu, planowanym na 7 lipca 2023 r., Komisja wyda rozporządzenie. Będzie ono stosowane już od 1 stycznia 2024 r.
Przedstawione przez Komisję projekty standardów różnią się w pewnym stopniu od tych, które EFRAG przekazał do KE w listopadzie 2022 r. Zmiany oceniam jako niewielkie, część z nich jednak wpłynie na to, jak w pierwszych latach przedsiębiorstwa będą realizowały obowiązki sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Projekt rozporządzenia jest dostępny na stronie Komisji pod adresem, ale jeśli chcesz przejrzeć go w trochę bardziej wygodnej formie (odrębne pliki dotyczące poszczególnych standardów w formatach pdf i docx), to już je udostępniliśmy na stronie MATERIALITY.
Komisja zdecydowała się na zwiększenie roli badania istotności w procesie raportowania. Bezwzględnie obowiązkowy będzie standard ESRS 2 General Disclosures. Wszystkie pozostałe standardy tematyczne, a także wszystkie zawarte w nich wymogi ujawnieniowe i punkty danych będą poddane badaniu istotności. EFRAG proponował, by bezwzględnie obowiązujący był także standard ESRS E2 dotyczący zmiany klimatu oraz szereg pojedynczych wymogów ujawnieniowych i punktów danych, które wynikają z przepisów prawa zobowiązujących instytucje finansowe do raportowania kwestii ESG. Propozycja Komisji oznacza zwiększenie niepewności dla spółek i będzie skutkowała w mojej opinii bardziej skrupulatną weryfikacją procesu i wyników badania istotności przez audytorów.
Kolejną zmianą wprowadzoną przez Komisję jest możliwość opóźnionego stosowania niektórych wymogów ujawnieniowych. Przepisy tego typu wprowadził do projektu standardów już EFRAG, natomiast KE zaproponowała dodatkowe. Przedsiębiorstwa, które mają mniej niż 750 pracowników będą mogły pominąć w pierwszym roku stosowania standardów raportowanie emisji gazów cieplarnianych w zakresie 3 albo poszczególne wymogi ujawnieniowe dotyczące pracowników. Te same przedsiębiorstwa będą mogły w dwóch pierwszych latach pominąć raportowanie dotyczące zagadnień bioróżnorodności i ekosystemów, pracowników w łańcuchu wartości, społeczności dotkniętych wpływem oraz konsumentów i użytkowników końcowych. Wszystkie przedsiębiorstwa będą mogły w pierwszym roku pominąć raportowanie przewidywanych efektów finansowych związanych z zagadnieniami środowiska naturalnego i niektórych informacji dotyczących pracowników. Zastosowanie przez Komisję mechanizmu phase-in w stopniu szerszym niż proponował to EFRAG oceniam jako ułatwienie dla spółek, w szczególności tych, które dopiero będą zaczynały raportować zagadnienia ESG. Mechanizm ten nie wpływa na spójność całego systemu standardów, bo wszystkie objęte nim wymogi ujawnieniowe i punkty danych są, tylko spółki zaczną raportować niektóre z nich z pewnym opóźnieniem.
Następną zmianą, którą zaproponowała Komisja, jest przekształcenie niektórych wymogów ujawnieniowych z obowiązkowych na opcjonalne. Dotyczy to m.in. możliwości (a nie obowiązku) przedstawienia w raporcie planu transformacji związanego z bioróżnorodnością i ekosystemami. Zmiana ta brzmi dość atrakcyjnie z punktu widzenia spółek, ale odpowiedni wymóg ujawnieniowy w standardzie ESRS E4 pozostał. Nadal obowiązkowe będzie opisanie zgodnie z nim wpływów, zależności, ryzyk i szans związanych z bioróżnorodnością, a także odporności modelu biznesowego i strategii przedsiębiorstwa na zmiany zachodzące w bioróżnorodności i ekosystemach; natomiast opcjonalnie można będzie przedstawić przyjęty i wdrażany w związku z tym plan transformacyjny. Podobna zmiana dotycząca niebędących pracownikami osób świadczących pracę na rzecz przedsiębiorstwa także pozostawiła w standardzie ESRS S1 konieczność przedstawienia dość dokładnej charakterystyki prezentującej te osoby. Zmiany z „shall” na „may” mają w tej sytuacji dość powierzchowny charakter i moim zdaniem wprowadzają tylko zamieszanie dla osób, które będą odpowiedzialne za opracowanie raportu.
Komisja wprowadziła także szereg drobnych zmian, których celem było uzyskanie większej spójności z obowiązującymi przepisami prawa unijnego, a także doprowadzenie do wyższego stopnia zgodności ze standardami międzynarodowymi, takimi jak te wydawane przez Fundację IFRS i standardami GRI. Każdy ruch, dzięki któremu unikniemy w Unii podwójnego raportowania trzeba uznać za właściwy.
Pierwszy, szybki przegląd projektów opublikowanych przez Komisję pokazuje, że zmiany są niewielkie, co pozwala potwierdzić solidną jakość materiałów przygotowanych przez EFRAG. Kilka elementów jeszcze warto byłoby jednak w standardach poprawić. Dlatego też warto wziąć udział w konsultacjach wypełniając formularz dostępny na stronie KE. Ale to temat na trochę głębszą analizę, którą przedstawię w najbliższych tygodniach.