Ostateczne ESRS-y zostaną opublikowane już wkrótce*, a tymczasem wiele spółek zaczęło przygotowania do ich stosowania. Widzimy to wyraźnie w tematyce zapytań ofertowych, które są kierowane do MATERIALITY. Zmiana nastąpiła w II kwartale 2023 roku. Dlatego dziś chciałbym rozwinąć poruszany już miesiąc temu temat przygotowań do nowych standardów.
Kilkadziesiąt organizacji to już dostatecznie duża próba, by pokusić się o pewną analizę statystyczną. Wśród przedsiębiorstw szukających wsparcia w dostosowaniu do ESRS-ów widoczne są cztery grupy. Pierwsza z nich (ok. 20% wszystkich) to spółki giełdowe z bogatym doświadczeniem w raportowaniu niefinansowym. Zwykle funkcjonują w nich struktury zajmujące się zrównoważonym rozwojem i organizacje te sporządziły już co najmniej kilka solidnych raportów opartych o GRI. Potrzebują one najczęściej bardzo konkretnej wiedzy o ESRS-ach i ograniczonego doradztwa, w ramach którego konsultanci wskażą, co trzeba zmienić w dotychczasowych procesach monitoringu danych lub raportowania. Sądzę, że te spółki dość dobrze poradzą sobie z wejściem w świat CSRD. Pewnym wyzwaniem może być konieczność oduczenia się kilku nawyków nabytych w ramach raportowania zgodnie z GRI, takich jak opieranie badania istotności wyłącznie o panel interesariuszy lub czasem dość lekkie podejście do wyboru raportowanych wskaźników.
Drugą grupą (także liczącą ok. 20% wszystkich) są spółki giełdowe podlegające obowiązkowi raportowania niefinansowego, które jednak podchodziły do niego minimalistycznie. Brak konieczności stosowania solidnych standardów raportowania, brak ścisłego nadzoru nad raportowaniem, niewielka i odczuwalna dopiero od niedawna presja instytucji finansowych powodowały, że wiele z tych spółek nie ma solidnych systemów monitoringu danych i nigdy nie przeprowadzały badania istotności. Raportowanie było dotychczas realizowane przy okazji sprawozdawczości rocznej, często przez jedną osobę zajmującą się głównie innymi zadaniami. Te spółki potrzebują kompleksowego programu przygotowań i solidnego wsparcia, nie tylko w zakresie przekazania wiedzy, ale zbudowania funkcji ESG (nieistniejącej formalnie w organizacji) i wdrożenia do niej odpowiedniego zespołu osób. Wyzwaniem w przypadku tych przedsiębiorstw jest czas, bo powinny one być gotowe przed rozpoczęciem 2024 roku, czyli za pięć miesięcy.
Trzecia, najliczniejsza grupa (ok. 35% wszystkich) to przedsiębiorstwa prywatne, które mają doświadczenie w raportowaniu ESG lub w zarządzaniu przynajmniej częścią zagadnień zrównoważonego rozwoju, ale dyrektywa CSRD obejmie je dopiero w roku 2025. Zainteresowanie ESRS-ami już teraz wskazuje na to, że spółki te podchodzą do nowych obowiązków starannie. Dłuższy czas na przygotowania i uporządkowane podejście pozwala sądzić, że będą one gotowe. Wyzwaniem w ich przypadku może być przejście z dobrowolnego raportowania do reżimu określonego przepisami prawa. Część z tych spółek zaczynało raportować w ramach działalności public relations, a teraz będą musiały zmierzyć się ze sztywnymi standardami, co zwykle było domeną działu finansowego, a nie komunikacji korporacyjnej.
Czwarta grupa (ok. 25% wszystkich) jest najbardziej niejednorodna. Należą do niej m.in. przedsiębiorstwa, które nie raportowały, słyszały o nowych obowiązkach i najpierw chcą ustalić, kiedy i w jakim zakresie będą podlegały nowym obowiązkom. Są w niej też małe i średnie spółki prywatne, które nie będą objęte dyrektywą CSRD, ale chcą raportować dobrowolnie. Wiedzą one, że tego oczekiwać od nich będą klienci (jeśli funkcjonują w modelu B2B), banki i ubezpieczyciele. Te spółki szukają też odpowiedniego modelu raportowania. Niekoniecznie chcą one od razu raportować zgodnie z pełnymi ESRS-ami stworzonymi dla dużych przedsiębiorstw, a z drugiej strony nie chcą czekać na wydanie uproszczonych standardów dla MŚP.
Struktura spółek, które szukają wsparcia we wdrożeniu ESRS-ów będzie się z pewnością zmieniać w czasie. Najbardziej cieszy mnie, że są w niej widoczne już przedsiębiorstwa prywatne, bo większość z nich będzie musiała poświęcić więcej czasu na przygotowania. Teraz wszyscy (przede wszystkim spółki, ale też doradcy, audytorzy, dostawcy rozwiązań IT i firmy szkoleniowe) będą mieli dużo pracy, ale z każdą, nawet najtrudniejszą regulacją można sobie przecież poradzić.
* Komisja nie zapowiedziała, kiedy konkretnie wyda rozporządzenie delegowane wprowadzające ostateczne ESRS-y, więc my też oczywiście nie znamy tej daty, ale… śledźcie nasze komunikaty w najbliższych dniach 😉
