Jednym z pytań, które ostatnio najczęściej słyszę jest „Czy ESRS-y wymagają, żebyśmy mieli tę politykę?” i tu pada nazwa jakiegoś obszaru lub zagadnienia, np. politykę klimatyczną, dotyczącą bioróżnorodności, szkoleń, różnorodności itp. Częstość tego typu pytań wynika z dwóch powodów: niedokładnej jeszcze wiedzy o treści standardów oraz rozpowszechnienia w przestrzeni publicznej informacji o tym, że ESRS-y nakazują działanie spółki w określony sposób. To jak właściwie jest z tymi politykami? Musimy mieć wszystkie czy nie?
CSRD to dyrektywa dotycząca sprawozdawczości. Określa ona, które przedsiębiorstwa i co mają raportować. Nie nakazuje ona jednak prowadzenia działalności gospodarczej w określony sposób. Nie należy tego mylić z takimi regulacjami, jak CSDDD – dyrektywa w sprawie należytej staranności nakazuje działanie w określony sposób (lub powstrzymanie się od działania). CSDDD zawiera także komponent dotyczący sprawozdawczości, ale jest on tylko jej elementem; istota dyrektywy dotyczy działania lub jego zaprzestania.
W ślad za CSRD także same standardy nie nakazują przedsiębiorstwom prowadzenia działalności w określony sposób. W skrócie zawarte w ESRS-ach nakazy można sprowadzić do dwóch punktów: ustal, jakie zagadnienia zrównoważonego rozwoju są istotne w Twoim przypadku, a następnie ujawnij w raporcie określone informacje na ich temat.
Standardy ESRS nie nakazują żadnej spółce posiadania i wdrażania jakiejkolwiek polityki. Nakazują natomiast ujawnienie, czy mamy politykę dotyczącą istotnego dla nas zagadnienia, a jeśli ją mamy, to opisanie tej polityki w określony sposób. Jeśli polityki nie mamy, to musimy o tym wprost napisać. Podobnie jest w przypadku działań. Musimy ujawnić (w określony w standardach sposób), jakie działania prowadzimy w odniesieniu do istotnego dla naszego przedsiębiorstwa zagadnienia; jeśli działań nie prowadzimy, to informujemy o tym fakcie. Cele? Tak samo! ESRS-y nie nakazują ustanawiania jakichkolwiek celów w odniesieniu do istotnych zagadnień zrównoważonego rozwoju, ale jeśli jakieś cele mamy, to musimy je w określony sposób opisać. Ta sama zasada dotyczy mierników. Musimy podać (oczywiście o ile są to zagadnienia istotne dla naszej spółki), ile zużywamy energii, ile emitujemy gazów cieplarnianych, jaka jest struktura zatrudnienia, jakie odnotowaliśmy wskaźniki wypadkowości. Natomiast standardy nie nakazują nam poprawy efektywności energetycznej, redukowania emisji gazów cieplarnianych czy też ograniczania liczby wypadków.
Jedyne dwa działania, których przeprowadzenie nakazują ESRS-y to realizacja badania istotności (które jest niezbędne, by móc sporządzić raport) oraz samo sporządzenie raportu. Cała reszta, wszystkie inne działania nie wynikają ze standardów, lecz z decyzji przedsiębiorstwa. Ich źródłem może być strategia, mogą one być wymagane przez inne przepisy prawa, mogą być efektem umów zawartych z instytucjami finansowymi albo wynikać z oczekiwań klientów i partnerów biznesowych – ale nigdy nie są wymagane przez ESRS-y.
Warto o tym pamiętać, gdy przygotowujemy się do sporządzenia raportu i przeprowadzamy popularną wśród wielu spółek tzw. analizę luk. Jeśli wykryte luki dotyczą np. braków w danych, to musimy się nimi koniecznie zająć, bo dane będą nam niezbędne do ujawnienia mierników. Ale jeśli luki dotyczą polityk lub działań, pamiętajmy, że ich brak nie oznacza niezgodności ze standardami. Zanim przeprowadzimy analizę luk powinniśmy rozumieć, względem czego te luki będą ustalane – czy względem samych standardów ESRS czy np. względem przeciętnego stanu spółek podobnych do naszej, a może względem dobrych praktyk panujących na rynku.
Jasne określenie, czego od nas wymagają standardy raportowania, a co jest działaniem powodowanym przez inne czynniki, pozwala na uporządkowanie planu przygotowań. Zdejmuje z nas także zwykle przynajmniej część presji, a ta jest ostatnio niezwykle silna, jeśli wszędzie czytamy, że trzeba jak najszybciej i jak najdokładniej dostosować się do CSRD i ESRS-ów 😊
