Tydzień temu pisałem o opublikowanych przez Komisję Europejską projektach ESRS-ów. Warto więc zastanowić się, jak przygotować się do ich wdrożenia? Czy zacząć prace już teraz? A może lepiej poczekać na ich wejście w życie? Jak ułożyć plan prac?
Przedstawione przez Komisję projekty standardów różnią się w pewnym stopniu od tych, które EFRAG przekazał do KE w listopadzie 2022 r. Zmiany oceniam jako niewielkie, część z nich jednak wpłynie na to, jak w pierwszych latach przedsiębiorstwa będą realizowały obowiązki sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Zacznę od pozornie paradoksalnej porady: jeśli masz mało czasu, to poczekaj, a jeśli więcej, to zaczynaj od razu. Paradoks ten jest pozorny, bo alternatywy odnoszą się do dwóch grup spółek, które są w diametralnie różnej sytuacji. A skoro ich sytuacja się różni, to i przygotowania powinny mieć inną dynamikę i polegać na innych działaniach.
Najmniej czasu na przygotowania mają spółki, które sporządzą raporty zgodne z ESRS-ami już za rok 2024. To spółki, które podlegają obowiązkom raportowania niefinansowego, czyli – w przybliżeniu – około 150 największych spółek giełdowych. Te przedsiębiorstwa muszą dysponować w pełni funkcjonalnymi systemami do monitoringu danych ESG już za mniej niż 7 miesięcy, czyli od 1 stycznia 2024 r. Ale jednocześnie są to spółki, które mają co najmniej kilka lat doświadczenia w raportowaniu informacji niefinansowych, zwykle zgodnie ze standardami GRI lub SIN. Spółki te mają też doświadczenie w gromadzeniu i konsolidacji danych ESG, ustalały też co roku istotność raportowanych przez nie zagadnień zrównoważonego rozwoju.
Przed sporządzeniem raportu za rok 2024 trzeba będzie przeprowadzić badanie istotności i to tak, by spełniło ono wymogi ESRS-ów. Choć przedstawiciele Komisji nieoficjalnie wspominali, że nie planują istotnych zmian w standardach po zakończeniu trwających do 7 lipca 2023 r. konsultacjach, to z innych środowisk zainteresowanych dyrektywą CSRD coraz głośniej dochodzą silne głosy oburzenia na zbyt dalekie odejście w opublikowanych przez KE projektach od celów dyrektywy. Dlatego doradzałbym wstrzymanie się z decyzjami i działaniami jeszcze przez kilka tygodni. Pewne kluczowe elementy systemu standardów jeszcze jednak mogą się zmienić. Szkoda byłoby rewidować we wrześniu decyzje podjęte pospiesznie pod koniec czerwca. Dla tak doświadczonych i zaawansowanych spółek kilka tygodni nie zrobi większej różnicy.
W zupełnie innej sytuacji jest dużo większa, licząca w Polsce ok. 3500 jednostek, grupa dużych przedsiębiorstw, które będą raportowały począwszy od roku 2025. Poza nielicznymi wyjątkami niemal żadne z nich nigdy nie raportowały zagadnień zrównoważonego rozwoju. Co więcej, większość z nich nie jest jeszcze świadoma nadchodzących obowiązków i tego, jak wiele przygotowań przed nimi. Te spółki powinny jak najszybciej rozpocząć edukację, czyli poznać dyrektywę i same standardy. Jeśli pewne ich elementy jeszcze się zmienią, to nie szkodzi, bo kilka tygodni lub miesięcy zajmie samo zrozumienie zakresu informacji, które trzeba będzie ujawniać. To też czas na intensywną pracę z zarządami i radami nadzorczymi. W budżetach na rok 2024 muszą już być zabezpieczone istotne środki na przygotowanie do wypełniania nowych obowiązków.
Już teraz, po wstępnym zapoznaniu się ze standardami, można też zacząć projektować system monitoringu danych ESG. Trzeba przecież zidentyfikować wszystkich właścicieli danych i systemy, w których są one zbierane (a często niestety też ustalić, że określone rodzaje danych nie są nigdzie gromadzone). Do tego nie potrzeba ESRS-ów opublikowanych w Dzienniku Urzędowym UE, wystarczy ich projekt. Najważniejszym argumentem dla decydentów w wielu przedsiębiorstwach jest fakt, że sama dyrektywa została przyjęta i obowiązuje. Spółki, które będą raportowały dopiero za rok 2025 powinny też rozpocząć badanie zgodności swojej działalności z unijną Taksonomią działalności zrównoważonej środowiskowo. Te przepisy obejmą je w tym samym momencie, co dyrektywa CSRD, a są one już w pełni znane i obowiązują.
W najbliższych miesiącach w newsletterze i na blogu nie raz poświęcimy miejsce na omawianie przygotowań do raportowania zgodnie z dyrektywą CSRD i standardami ESRS. A tymczasem wszystkich, którzy jeszcze nie zapoznali się z nowymi przepisami, możemy zaprosić do naszego zaktualizowanego kursu Wprowadzenie do CSRD i ESRS To intensywne niespełna 3 godziny pozwalające zrozumieć, czym jest dyrektywa, jak działają i co zawierają standardy i co każda spółka będzie musiała zrobić, żeby raportować zgodnie z tymi przepisami. Kurs został zaktualizowany wg stanu prawnego z początku czerwca. Kolejną aktualizację przeprowadzimy już po wydaniu przez Komisję ostatecznych aktów delegowanych, ale wprowadziliśmy taką zasadę, że każdy, kto z kursu skorzystał (w dowolnym momencie), będzie miał dostęp do wszystkich aktualizacji aż do 1 stycznia 2024 roku.
