Badanie istotności to podstawowy etap przygotowań do sporządzenia raportu zgodnego ze standardami ESRS. Jest ono też szczegółowo uregulowane w dyrektywie i w samych standardach. Zasada podwójnej istotności, szczegółowe parametry, które należy ocenić, konieczność ujawnienia nie tylko wyników, ale też procesu badania – to wszystko są zagadnienia, z którymi większość spółek, nawet raportujących wcześniej zgodnie ze standardami GRI, nie miała do czynienia. Na co zatem trzeba zwracać uwagę i jak przygotować spółkę do badania istotności?
Różne elementy związane z badaniem istotności są rozsiane po wszystkich dwunastu standardach ESRS wydanych przez Komisję Europejską w lecie 2023 r. Podstawowe kwestie, takie jak opis zasady podwójnej istotności, definicje istotności wpływu i istotności finansowej oraz szczegółowe parametry każdej z tych perspektyw zawarte są w rozdziale 3 ESRS 1. W wymogach dotyczących stosowania (application requirements) w tym standardzie znajdziemy też w AR16 ustrukturyzowaną, trzypoziomową listę 90 zagadnień zrównoważonego rozwoju, które spółka powinna uwzględnić w badaniu istotności. Dodatkowo każde z tych zagadnień jest szczegółowo omówione w odpowiadającym mu standardzie tematycznym.
Standard ESRS 2 zawiera z kolei kilka wymogów ujawnieniowych, które trzeba zrealizować ujawniając wyniki badania istotności. Przede wszystkim na podstawie IRO-1 trzeba szczegółowo opisać proces badania istotności. SBM-3 nakazuje przedstawienie listy wszystkich ustalonych w wyniku badania istotnych wpływów, ryzyk i szans. Lista ta musi być uzupełniona o dość szczegółowe informacje, np. o tym, czy dany wpływ wynika z modelu biznesowego i strategii spółki i jak jest z nimi powiązany, albo czy wpływ jest wywierany w ramach działalności operacyjnej spółki, czy też w jej łańcuchu wartości. IRO-2 reguluje natomiast sposób sporządzenia listy standardów i wymogów ujawnieniowych, które zostały w wyniku badania ustalone jako istotne, a przez to zawarte w raporcie.
Standardy GRI podchodziły do istotności w mniej sformalizowany sposób, a ponadto były one oparte wyłącznie na perspektywie istotności wpływu. Zasady istotności finansowej określone w standardach sprawozdawczości finansowej (a konkretnie w MSR 1) są natomiast dużo bardziej zwięzłe, jeśli chodzi o wskazówki, na czym polega zasada istotności. Przeprowadzanie badania istotności zgodnego ze standardami ESRS jest więc nową umiejętnością, której sporządzający raporty muszą się dopiero nauczyć.
Najlepiej oczywiście uczyć się przez praktykę, ale czasem warto najpierw wysłuchać wskazówek ekspertów. W najbliższy piątek (20 października 2023 r.) Stowarzyszenie Emitentów Giełdowych organizuje webinarium poświęcone właśnie badaniu istotności. Natomiast w MATERIALITY ACADEMY uruchomiliśmy nowy kurs dotyczący wszystkich aspektów badania istotności. Omówione w nim są nie tylko zasady teoretyczne, ale też przedstawiony jest praktyczny proces przeprowadzania badania istotności, który można zastosować w każdej spółce lub grupie kapitałowej.
Przeprowadzenie solidnego badania istotności może być za pierwszym razem trudne. Trzeba jednak poświęcić na nie odpowiednio dużo czasu i uwagi. Błędy mogą zemścić się w postaci zbyt szerokiego lub zbyt wąskiego zakresu raportu, a co za tym idzie problemów na etapie jego audytu. W kolejnych latach i przy kolejnych edycjach badania będzie łatwiej – przede wszystkim dlatego, że będziemy pogłębiali analizę dotyczącą tych zagadnień, o których nie mieliśmy dostatecznie dużej wiedzy podczas pierwszego badania.
